Βρυξέλλες, 17 Απριλίου — Κατά τη διάρκεια της τελευταίας ολομέλειάς του, το ΕΣΠΔ εξέδωσε γνωμοδότηση κατόπιν αιτήματος των αρχών προστασίας δεδομένων των Κάτω Χωρών, της Νορβηγίας και του Αμβούργου βάσει του άρθρου 64 παράγραφος 2 του ΓΚΠΔ. Η γνώμη εξετάζει την εγκυρότητα της συγκατάθεσης για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για σκοπούς συμπεριφορικής διαφήμισης στο πλαίσιο μοντέλων «συγκατάθεσης ή αμοιβής» που χρησιμοποιούνται από μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες.
Ο πρόεδρος του ΕΣΠΔ, κ. Anu Talus, δήλωσε: «Οι επιγραμμικές πλατφόρμες θα πρέπει να παρέχουν στους χρήστες πραγματική επιλογή όταν χρησιμοποιούν μοντέλα «συγκατάθεσης ή αμοιβής». Τα μοντέλα που έχουμε σήμερα απαιτούν συνήθως από τα άτομα είτε να δώσουν όλα τα δεδομένα τους είτε να πληρώσουν. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι χρήστες συναινούν στην επεξεργασία προκειμένου να χρησιμοποιήσουν μια υπηρεσία και δεν κατανοούν πλήρως τις επιπτώσεις των επιλογών τους.»
Όσον αφορά τα μοντέλα «συγκατάθεσης ή αμοιβής» που εφαρμόζονται από μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, το ΕΣΠΔ θεωρεί ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν θα είναι δυνατή η συμμόρφωσή τους με τις απαιτήσεις έγκυρης συγκατάθεσης, εάν αντιμετωπίζουν τους χρήστες μόνο με τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ της συγκατάθεσης στην επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για σκοπούς συμπεριφορικής διαφήμισης και της καταβολής τέλους.
Το ΕΣΠΔ θεωρεί ότι η προσφορά μόνο μιας αμειβόμενης εναλλακτικής λύσης έναντι των υπηρεσιών που περιλαμβάνουν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για σκοπούς συμπεριφορικής διαφήμισης δεν θα πρέπει να αποτελεί την προεπιλεγμένη μελλοντική οδό για τους υπευθύνους επεξεργασίας. Κατά την ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων, οι μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες θα πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο να παρέχουν στα άτομα μια «ισοδύναμη εναλλακτική λύση» η οποία δεν συνεπάγεται την καταβολή τέλους. Εάν οι υπεύθυνοι επεξεργασίας επιλέξουν να χρεώνουν τέλος για την πρόσβαση στην «ισοδύναμη εναλλακτική λύση», θα πρέπει να εξετάζουν σημαντικά την προσφορά πρόσθετης εναλλακτικής λύσης. Αυτή η δωρεάν εναλλακτική λύση θα πρέπει να είναι χωρίς συμπεριφορική διαφήμιση, π.χ. με μια μορφή διαφήμισης που περιλαμβάνει την επεξεργασία λιγότερων ή μηδενικών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Αυτός είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας για την αξιολόγηση της έγκυρης συγκατάθεσης βάσει του ΓΚΠΔ.
Το ΕΣΠΔ τονίζει ότι η λήψη συγκατάθεσης δεν απαλλάσσει τον υπεύθυνο επεξεργασίας από την τήρηση όλων των αρχών που περιγράφονται στο άρθρο 5 του ΓΚΠΔ, όπως ο περιορισμός του σκοπού, η ελαχιστοποίηση των δεδομένων και η δικαιοσύνη. Επιπλέον, οι μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες θα πρέπει επίσης να εξετάζουν τη συμμόρφωση με τις αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας και είναι υπεύθυνες να αποδείξουν ότι η επεξεργασία τους είναι γενικά σύμφωνη με τον ΓΚΠΔ.
Όσον αφορά την ανάγκη ελεύθερης συγκατάθεσης, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια: αιρεσιμότητα, ζημία, ανισορροπία ισχύος και λεπτομέρεια. Για παράδειγμα, το ΕΣΠΔ επισημαίνει ότι οποιοδήποτε τέλος που χρεώνεται δεν μπορεί να κάνει τα άτομα να αισθάνονται υποχρεωμένα να συναινέσουν. Οι υπεύθυνοι επεξεργασίας θα πρέπει να αξιολογούν, κατά περίπτωση, τόσο το κατά πόσον ένα τέλος είναι ενδεικνυόμενο όσο και το ποσό που είναι κατάλληλο υπό τις δεδομένες περιστάσεις. Οι μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες θα πρέπει επίσης να εξετάζουν κατά πόσον η απόφαση μη συγκατάθεσης μπορεί να οδηγήσει το άτομο να υποστεί αρνητικές συνέπειες, όπως ο αποκλεισμός από μια εξέχουσα υπηρεσία, η έλλειψη πρόσβασης σε επαγγελματικά δίκτυα ή ο κίνδυνος απώλειας περιεχομένου ή συνδέσεων. Το ΕΣΠΔ επισημαίνει ότι είναι πιθανό να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες όταν οι μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες χρησιμοποιούν ένα μοντέλο «συγκατάθεσης ή πληρωμής» για να λάβουν τη συγκατάθεσή τους για την επεξεργασία.
Οι υπεύθυνοι επεξεργασίας πρέπει επίσης να αξιολογούν, κατά περίπτωση, κατά πόσον υπάρχει ανισορροπία εξουσίας μεταξύ του ατόμου και του υπευθύνου επεξεργασίας. Οι παράγοντες που πρέπει να αξιολογηθούν περιλαμβάνουν τη θέση των μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών στην αγορά, τον βαθμό στον οποίο το άτομο βασίζεται στην υπηρεσία και το κύριο κοινό της υπηρεσίας.
Επιπλέον, το ΕΣΠΔ παρέχει στοιχεία για την αξιολόγηση των κριτηρίων της ενημερωμένης, ειδικής και αδιαμφισβήτητης συγκατάθεσης που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη οι μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες κατά την εφαρμογή μοντέλων «συγκατάθεσης ή πληρωμής»
Ο πρόεδρος του ΕΣΠΔ, Anu Talus, πρόσθεσε: «Οι υπεύθυνοι επεξεργασίας θα πρέπει να μεριμνούν ανά πάσα στιγμή ώστε να αποφεύγεται η μετατροπή του θεμελιώδους δικαιώματος στην προστασία των δεδομένων σε ένα χαρακτηριστικό που τα άτομα πρέπει να πληρώνουν για να απολαμβάνουν. Τα άτομα θα πρέπει να έχουν πλήρη επίγνωση της αξίας και των συνεπειών των επιλογών τους.»
Εκτός από την εν λόγω γνώμη βάσει του άρθρου 64 παράγραφος 2, το ΕΣΠΔ θα αναπτύξει επίσης κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα μοντέλα «συγκατάθεσης ή αμοιβής» με ευρύτερο πεδίο εφαρμογής και θα συνεργαστεί με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με αυτές τις επικείμενες κατευθυντήριες γραμμές.
Σημείωση του συντάκτη:
Ζητήθηκε από το ΕΣΠΔ να εκδώσει την παρούσα γνώμη σύμφωνα με το άρθρο 64 παράγραφος 2 του ΓΚΠΔ για την εξέταση της εγκυρότητας της συγκατάθεσης στο πλαίσιο μοντέλων «συγκατάθεσης ή αμοιβής» που χρησιμοποιούνται από μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες, όταν επιδιώκεται η συγκατάθεση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για σκοπούς συμπεριφορικής διαφήμισης, μεταξύ άλλων ενόψει της απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Bundeskartellamt (C-252/21).
Το δελτίο τύπου που δημοσιεύεται εδώ έχει μεταφραστεί αυτόματα από τα αγγλικά. Το ΕΣΠΔ δεν εγγυάται την ακρίβεια της μετάφρασης. Παρακαλείσθε να ανατρέξετε στο επίσημο κείμενο στην αγγλική έκδοσή του, εάν υπάρχουν αμφιβολίες.